پژوهش حاضربه این پرسش میپردازد که اسناد تجاری چگونه در فقه اسلامی شکل گرفته، چه سیر تحولی را پیموده و بر چه مبانی فقهی استوار شدهاند. این مطالعه با روش توصیفی ـ تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانهای، به بررسی پیشینه تاریخی نهادهایی چون حواله، برات و صک در متون فقهی و سیر تحول آنها تا ابزارهای مدرن مالی پرداخته است. یافتهها نشان میدهد که اسناد تجاری از همان صدر اسلام مورد استفاده قرار گرفته و با گذر زمان، در پرتو اصولی همچون لزوم وفای به عهد، حرمت اکل مال به باطل و حمایت از اعتماد عمومی، مشروعیت یافته و زمینهساز ابزارهای حقوقی امروز مانند چک و سفته شدهاند. نتیجه آنکه اسناد تجاری مدرن نه تنها بیگانه با فقه اسلامی نیستند، بلکه ادامه منطقی همان ابزارها و اندیشههای فقهی محسوب میشوند.