مالکیت معادن از منظر فقهای امامیه و حنفی (با نگاه ویژه به دیدگاه امام خمینی (ره))
نویسنده
دانشجوی دکتر حقوق خصوصی
چکیده
معادن، جمع معدن بوده و به مواد ارزشمندی اطلاق می‌شود که به صورت جامد، مایع وگاز طی سالیان متمادی در درون زمین یا سطح آن به طور طبیعی شکل گرفته و یکی از مهم‌ترین پایه‌های اقتصاد و توسعه‌ی کشورهای دارای معادن را تشکیل می‌دهد. آشنای با قواعد و مقررات راجع به معدن، به ویژه، مالکیت آن، در مدیرت و بهره برداری صحیح از آن نقش تعیین کننده‌ی دارد. تفاوت اراضی دارای معادن از نظر مالکیت، موجب اختلاف در تملک معادن گردیده و فقهای امامیه را با این سئوال مواجه ساخته است که ضابطه‌ی مالکیت معادن چه می‌باشد؟ در پاسخ به این پرسش، چهار دیدگاه متفاوت از سوی فقهای امامیه ابراز شده است؛ گروهی از فقهای امامیه معادن را جزء انفال و در اختیار امام المسلمین می‌دانند (قول مختار تحقیق حاضر) برخی معادن را جزء ثروت‌های عمومی مردم و مباحات عامه دانسته و بعضی دیگر، معادن را از نظر مالکیت تابع زمینی می‌دانند که معدن در آن تکوُّن یافته است؛ به این صورت که معادن موجود در زمین‌های شخصی افراد از آن مالک آن‌ها و معادن واقع در زمین‌های عمومی، برای عموم و معادن که در اراضی انفال قرار دارد در مالکیت امام می‌باشد. گروه چهارم، بین معدن ظاهری و باطنی تفصیل قائله شده‌اند که به تفصیل آن‌ها را مورد بررسی قرارداده و ثابت کرده‌ایم که معادن جزء انفال بوده و در اختیار امام المسلمین می‌باشد؛ حضرت امام خمینی (قدس سره) نیز این دیدگاه مترقی را تقویت نموده است.
کلیدواژه‌ها
)