نظام‌های حاکم بر رابطه حقوق اخلاقی و حقوق مادی اثر ادبی و هنری در نظام مالکیت فکری افغانستان

 
 
مالکیت فکری، از یک الحاظ کلی به دو دسته، حقوق اخلاقی(معنوی) و حقوق مادی(اقتصادی) تقسیم می‌شود که مصادیق، شرایط و ویژگی‌های یکی نسبت به دیگری متفاوت می‌باشد؛ رابطه‌ی این دو دسته نسبت به یکدیگر، از مباحث مهمی است که می‌تواند به شناخت نظام مالکیت فکری مساعدت کند؛ از این‌رو، نیاز به آن است که ماهیت رابطه‌ی حقوق اخلاقی و حقوق اقتصادی به خصوص در حوزه اثر ادبی و هنری مورد کاوش قرار گیرد و اینکه آیا این دو سنخ حقوق، هر دو اصالت دارند یا یکی اصل و دیگری فرع است و اگر هر دو اصالت دارند، آیا موضوع آن دو، واحد است و یا متفاوت‌اند؛ حقوقدانان برای تبیین ماهیت رابطه‌ حقوق اخلاقی و اقتصادی، دو رویکرد متفاوت اختیار نموده‌اند؛ گروهی، نظام یگانه‌‌گرا را بر این رابطه حاکم دانسته و گروهی دیگر نظام دوگانه‌گرا را حاکم قلمداد نموده‌اند؛ باتوجه به مواد قانونی و اصول حاکم بر نظام حقوقی افغانستان می توان گفت از منظر این نظام حقوقی، نظام دوگانه­گرا بر روابط حقوق اخلاقی و حقوق مادی اثرادبی  و هنری حاکم می­باشد؛ این انگاره را باتوجه به اصول مانند اصل شناسایی حق عدول در حقوق اخلاقی، اصل غیر قابل واگذاری بودن حقوق اخلاقی و ابتنای حقوق اخلاقی به نظریه شخصیت، می توان اثبات نمود.