مرور زمان در قانون مدنی افغانستان

مرور زمان یکی از مهم ترین قواعد حقوقی در عصر کنونی بوده و در نظام‏های حقوقی داخلی و بین المللی قانون انگاری شده است. وجود مرور زمان بیان گر این است که صاحبان حقوق، اعم از این که موضوع آن عین یا دین باشد، می‏بایست در مهلت مقرر شده از سوی قانون گذار، حقوق خویش از مدیون و متعهد، استرداد آن را تقاضا نماید در صورت خودداری، در دادگاه طرح دعوا نمایند. در صورت گذشت مدت مقرر در قانون، به جهت حفظ مصالح و نظم عمومی، جلوگیری از اختلال در نظام معاملاتی و تثبیت روابط حقوقی ایجاب می‏نماید که صاحبان حق بعد از پایان یافتن مهلت مقرر در قانون، نمی‏توانند از مدیون یا متعهد ادعای تقاضای استرداد حق خویش را نماید. بر فرض مطالبه حق و طرح دعوا در دادگاه، خوانده با استناد به قاعده مرور زمان ادعای وی را رد و قاضی نیز مستند به گذشت مهلت مرور زمان قرار عدم استماع دعوا صادر خواهد نمود. تحقیق حاضر به شیوه‏ی کتابخانه‏ی و تحلیلی و مبتنی بر قانون مدنی افغانستان مورد کاوش قرارداده و به ابعاد مختلف آن پرداخته شده است و به این نتیجه رسیده که این قاعده در قانون مدنی افغانستان به رسمیت شناخته و قانون گذار مهلت‏های مرور زمان در قانون، حد اقل یک سال و حد اکثر 15سال، با توجه به ماهیت و ارزش و اعتبار شئ تعیین نموده است. بایست متذکر شد که این قاعده، در قانون مدنی تنها مسقط دعوا دانسته شده، نه مسقط حق.