تفاوت داوری با مفاهیم مشابه آن

کاوش­های این تحقیق، تفاوت­ داوری با مفاهیم مشابه آن(قضاوت، میانجیگری، کارشناسی و قاضی تحکیم) را به‌طور فشرده در برداشته و بر آن است که: هم در داوری و هم در قضاوت رأی صادرشده، داور و قاضی اظهارنظر قضایی می­کنند؛ اما تفاوت آن دو در این است که داور از سوی طرفین دعوا ولی قاضی از سوی دولت تعیین می­شود، رأی قاضی مستند به قانون و اصول معتبر حقوقی است ولی رأی داور حتی بر اساس عدل و انصاف و روش کدخدامنشانه است، رأی داور محرمانه و رأی قاضی علنی است. و از سوی میان داوری و مفاهیم مشابه آن تفاوت­های وجود دارد مثلا رأی داور لازم‌الاجرا است  ولی میانجی بیشتر در مقام صلح و سازش است و صدور رأی در آن منتفی است، داوری در حقوق موضوعه و یک‌نهاد حقوقی است، برعکس میانجیگری، (دست‌کم در حقوق ایران)، میانجیگری در نظام‌های مختلف، مانند نظام حقوقی فرانسه، انگلستان و آمریکا جایگاه دارد و تفاوت بارز آن با داوری عدم لازم الاتباع رأی میانجی است. کارشناس صرف در مسائل موضوعی اظهارنظر می­کند و در نتایج آن نمی­تواند اظهارنظر کند، در فقه از آن به «قائف» (چهره شناسی)و «عراف» (نسب‌شناسی) یادشده است. تفاوت قاضی منصوب با قاضی تحکیم در مشروعیت و عدم مشروعیت آن دو در زمان غیبت برمی‌گردد لذا وجود آن (قاضی تحکیم) در این عصر منتفی است، به نظر برخی فقها در حق‌الناس و ازجمله حقوق کیفری می­توان به قاضی تحکیم مراجعه برخلاف داوری.