نشوز در فقه و حقوق

 نشوز همان طوری که به زوجه نسبت داده می­شود، به زوج نیز قابل انتساب است. برخی از اسباب و عوامل در زندگی مشترک باعث نشوز زوج می­گردد. مقاله حاضر نشوز زوج و عوامل و مصادیق آن را مورد بررسی قرار داده است.  عواملی  که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته، عبارتند از: 1. ترک نفقه زوجه 2.سوء معاشرت زوج 3. ترک مواقعه  4.ترک قَسم.در این میان مهم ترین عامل نشوز زوج، عدم پرداخت نفقه زوجه است. متأسفانه موارد زیادی دیده می­شود که زوج به دلیل لج و لجبازی سال­های سال از ادای نفقه همسرش ممانعت کرده و از آن طرف راضی به جدایی و طلاق همسرش نیز نمی­­­شود.ترک نفقه به دلیل استنکاف و یا عجز شوهر از ادای نفقه زوجه تحقق پیدا می­کند. استنکاف از مصادیق نشوز زوج می­باشد. در صورت اثبات و تحقق استنکاف زوج، زوجه می­تواند به دادگاه شکایت نماید. دادگاه زوج را ملزم به پرداخت نفقه خواهد کرد و چنانچه به الزام و دستور دادگاه ترتیب اثر داده نشود، دادگاه می­تواند طلاق زوجه را جاری نماید. اما در صورت عجز و اعساز زوج از ادای نفقه دیدگاه ها و نظرات فقهی و حقوقی متفاوت است. قانون مدنی عجز زوج را مانند استنکاف مجوز برای در خواست طلاق زوجه دانسته است. اما در فقه بعضی از فقهاء قائل به فسخ نکاح و بعضی هم قائل به طلاق شده­اند؛ در این میان اکثریت فقهاء نه فسخ را پذیرفته و نه طلاق را، زوجه باید تحمل و صبر نماید تا زوج تمکن مالی پیدا نماید. به هر حال در صورتی که زوج از نظر مالی قادر و متمکن باشد و با وجود این، از تأمین نفقه همسرش امتناع کند، ناشز است و آثار نشوز بر رفتار او مترتب می­گردد؛ ولی اگر عاجز باشد، نشوز به وی قابل انتساب نخواهد بود. اعسار از پرداخت نفقه نیز در حکم عجز است.